Zoals u misschien al is opgevallen, heet ons park ‘Recreatiepark De Wielen’. Dit is niet voor niets zo, want ons park ligt bij een indrukwekkend stukje natuur. Het geweld van het water als een dijk doorbrak zorgde in het verleden namelijk weleens voor dijkkolken of ‘wielen’. Nu zijn het kleine, rustige meertjes waar u langs kunt lopen tijdens een mooie wandelroute tussen het schilderachtige dorp Valkkoog en Sint-Maarten. Een paar van die dijkkolken, oftewel wielen, zijn boven Valkkoog nog goed te zien. Ze zijn omzoomd door riet en rijk aan watervogels. Bij één van de wielen naast ons park kunt u er zelfs door middel van een mooie, spectaculair lange vlonder overheen lopen. Daarnaast is er een wandelroute die langs ons park en de wielen loopt. Wij vertellen u graag wat meer over deze prachtige route en over hoe dijkkolken of wielen precies ontstaan.
Langs zee- en rivierdijken zijn overblijfselen van verschillende dijkdoorbraken te vinden. Dit zijn de dijkkolken, oftewel wielen. Wanneer een dijk doorbreekt neemt dit rondkolkend water met zich mee. Hierdoor zijn dan ook diepe gaten ontstaan. Deze zijn soms tot wel tien meter diep. Achter de kolk werd het zand dat afkomstig was uit het gat afgezet. Vaak was dit zand uit de wat dieper gelegen lagen. Bij het doorbreken van een dijk is de kracht van het water vaak zo groot, dat het bijna onmogelijk was om de dijk nog te dichten. Om het land toch verder te kunnen beschermen van het water, werd er een nieuw stuk dijk om de kolk heen gebouwd. Hierdoor zijn er nu vaak nog kleine, diepe poelen te vinden.
De samenstelling van het water binnen een kolk kan verschillen met die van het zee- of rivierwater. Het water binnen een kolk bevat namelijk minder chloride-ionen. Bij dijkkolken kan men twee verschillende soorten wielen onderscheiden. Ten eerste is er het buitendijkse wiel. Deze is te vinden tussen de nieuw aangelegde dijk en het water dat de dijkdoorbraak in eerste instantie veroorzaakte. Hierbij kunt u denken aan een rivier of zee. Wanneer het water hoog staat, kan het zijn dat zo’n wiel in de stroom van het oppervlaktewater komt te liggen. Ten tweede is er het binnendijkse wiel. Hierbij is de dijk tussen het oppervlaktewater en de kolk aangelegd. Doordat beide soorten wielen in het rivierenlandschap van Nederland voorkomen, volgen veel dijken een bochtig traject.
Tijdens deze fantastische wandeling komt u uiteraard langs de wielen, maar u komt ook langs het plaatsje Valkkoog. Rond 1170 is deze plaats ontstaan als terpdorp. Tijdens de wandeling loopt u langs het kerkje van het dorp, genaamd de NH-kerk. Op een terp ligt dit kerkje hoog en droog. Voor en achter het kerkje is een weids uitzicht over zowel de polder als de dijk. Het kerkje komt oorspronkelijk uit de 16e– eeuw en is in 1839 verbouwd, waardoor het nu bijna onherkenbaar is. Het koor aan de zuidoostzijde is vervangen door een veredelde, grijze tuitgevel. Bovenin zit een roosvenster en boven de (verplaatste) ingang zijn twee neogotische ramen in waterstaatsstijl te zien. Rechts vindt u de prachtige pastorie uit 1874. Dit gebouw heeft witte, geschulpte windveren langs het dak. Daarnaast is er een schaduwrijke beuk in de tuin te vinden.
Nu u wat meer informatie heeft over deze geweldige plaats die u tegenkomt tijdens de wandeling, zullen we wat dieper ingaan op de rest van de route. De wandelroute is in totaal 7,0 kilometer lang. U kunt op meerdere plaatsen met de wandeling starten. De omschrijving die wij u hier aanbieden begint vanaf Valkkoog, bij infopaneel Wandelen met Wielen. Houdt er rekening mee dat u over zowel verharde als onverharde delen zult wandelen. Sommige delen van de route zijn namelijk oneffen en ook zult u over een drassige ondergrond moeten lopen. De route is niet gemakkelijk te bereiken met het openbaar vervoer, wat ook iets is om rekening mee te houden. Daarnaast mogen honden niet mee tijdens de wandeling, aangezien er vee rondloopt op het boerenland waarover u heen zult wandelen. U kunt de route tijdens de wandeling herkennen aan roodomrande stickers met zowel blauwe als rode routepijlen. We raden u aan om goede wandelschoenen aan te doen, zodat u gemakkelijker over de oneffen en drassige ondergronden kunt wandelen. De wandeling brengt u langs plaatsen als Valkkoog, Sint-Maarten en Schagen. Verder zult u uiteraard diverse wielen tegenkomen en wandelen over een oude zeedijk en boerenlandpaden met verschillende overstapjes en bruggetjes. We zullen de route nu in detail voor u beschrijven, zodat u zo goed mogelijk te weten komt wat u te wachten staat tijdens het afleggen van deze prachtige route.
U zult de NH-kerk in Valkkoog uiteraard tegenkomen wanneer u aan deze wandeling begint. Op een bordpaneeltje dat bij de kerk te vinden is, kunt u een aquarel van de Schagenese schilder Cornelis Bok uit 1815 bewonderen. Geniet verder van de prachtige architectuur van de kerk en neem de omgeving goed in u op. Het is namelijk heerlijk om even van de sfeer en de rust te genieten die deze fantastische plek met zich meebrengt. Heeft u al het moois in u opgenomen? Dan kunt u de route voortzetten en doorgaan naar het volgende punt.
Zoals u weet, begint de wandelroute in Valkkoog. De naam van dit dorp schijnt ‘buitendijks land (‘koog’) met valken’ te betekenen. Anderen beweren dat het is afgeleid van ‘Valk-oog’. Hierbij kunt u denken aan een ‘oog’ of eiland in het wad rond Schagen. Zoals we eerder al hebben benoemd is deze plaats rond 1170 ontstaan als terpdorp. Het land rondom Valkkoog werd rond het jaar 1390 ingepolderd en verkaveld in noord-zuidstroken. Dit werd gedaan door bewoners van het dorp Gawijzend op aandringen van de Graaf van Holland. Gawijzend ligt ten noorden van Medemblik en is door de zee verzwolgen.
Wanneer u met uw rug naar het infopaneel staat, slaat u linksaf naar de Valkogerweg. Aan het einde van deze weg slaat u schuin rechtsaf de Valkkogerdijk op. Daarna gaat u linksaf onderlangs de grasdijk. Nadat u dat heeft gedaan gaat u 200 meter verderop met een overstapje de dijkweg op en vervolgt u de route rechtdoor. Bent u bij nummer 15 van de route aanbelandt? Dan gaat u schuin links naar beneden en met een overstapje van de dijk af.
In medio 1100-1240 is er een inlaag- of slaperdijk aangelegd achter de Westfriese Zeedijk of Omringdijk. Na de grote overstroming van 1248 is deze opgehoogd en versterkt als Waker. Een leger van dijkwerkers moesten na een dijkdoorbraak een nieuw stuk dijk draperen rondom de diep uitgesleten kolken. Een paar van de dijkkolken of wielen zijn te vinden boven Valkkoog.
Na zes overstapjes gaat u linksaf en met een volgend overstapje gaat u het eiland op. Hierna gaat u direct linksaf langs de dijksloot. Bent u hier aangekomen? Dan gaat u na 100 meter rechtsaf langs de weilandssloot. Vanaf nu vindt u naast de rode routestickers ook de blauwe routestickers. Wandel rechtdoor over het voetbrugje. Deze leidt u naar een ander weiland. Aan het einde slaat u rechtsaf om de rode route te vervolgen. Bij het betonspoor gaat u linksaf en aan het einde weer rechtsaf naar de Killemerweg.
De polder van Valkkoog is te vinden aan de zuidkant van de vroegere zeedijk. Vroeger heette dit gebied Groeneveld. Voorheen lagen er kleine, grillige kavels, maar die zijn sinds de ruilverkaveling in de jaren vijftig ingeruild voor grote, strakke blokkavels. U vindt er echter nog steeds het gevoel van licht, lucht en ruimte. Wanneer u wandelt over dit boerenland kunt u dit dan ook nog goed beleven.
Dan komt u aan bij de Wielen van Sint-Maarten. Deze oude dijkkolken liggen achter de Groenedijk. Ook dit is een inlaag- of reservedijk van de Westfriese Zeedijk. U kunt de route vervolgen over een lange, spectaculaire vlonder. Deze brengt u langs de over van het meest zuidelijke wiel. Hierna gaat u rechtsaf vanaf ons recreatiepark. Na 150 meter slaat u linksaf en wandelt u de vlonderbrug over. Aan het eind van het houtsnipperpad slaat u vervolgens schuin rechtsaf. Aan het einde van deze weg gaat u linksaf en wandelt u de half verharde oprit van de begraafplaats op. Verderop gaat u rechtsaf een asfaltweggetje in, u wandelt nu richting Groenedijk. U hoeft vanaf hier alleen maar rechtdoor te blijven lopen. Na één kilometer belandt u in de Dorpsstraat en wandelt u langs café De Klimop annex Dorpshuis & ’t Winkeltje. Ook dit is een infopaneel.
Sint-Maarten is van oorsprong een terpendorp. Het werd bewoond door vissers, boeren en dijkwerkers. Sint-Maarten lag tot de inpoldering van de Zijpe aan zee. De inpoldering vond plaats in de jaren 1550. In 1799 kwam Sint-Maarten in de frontlijn van het Engels-Russische invasieleger te liggen. Het werd dan ook door de Patriots-Franse verdedigers grotendeels verwoest, inclusief de kerk.
Wanneer u bent aanbelandt in dit prachtige dorpje, gaat u rechtsaf naar de Valkkogerdijk. Hier is het de bedoeling dat u zoveel mogelijk door het grastalud van de dijk loopt. Probeer de markering te blijven volgen. Na 600 meter gaat u over een houten trapje en gaat u rechtsaf de dijk op. Na 50 meter slaat u schuin rechtsaf en gaat u aan de overkant naar beneden. Wanneer u hier bent aangekomen gaat u weer rechtsaf en vervolgt u de route over een metalen weilandhek. Direct hierna slaat u linksaf en wandelt u langs de dijksloot. Vervolgens slaat u na 100 meter rechtsaf en gaat de route verder langs de weilandsloot. Hierna gaat u rechtdoor over een voetbrugje waardoor u in een ander weiland belandt. Ga vervolgens rechtdoor over een overstapje en pak hierna de blauwe route weer op. Aan het einde slaat u linksaf naar de Killemerweg. Op de T-kruising slaat u weer linksaf en gaat u de Valkogerweg op. Vervolgens buigt u mee naar rechts en loopt u weer terug naar het startpunt.
De wandeling brengt u ook langs polder Burghorn. Dit is een slibrijke wadkwelder die is aangelegd na het legen van de Nieuwedijk in 1461. Dit is de dijk die de Valkkogerdijk uiteindelijk weer tot Slaper degradeerde en daarnaast een gevaarlijke knik uit de Westfriese Omringdijk haalde. Deze polder is sinds de ruilverklaring ook niet meer wat het geweest is. Veel van de lange noord-ooststroken is echter wel behouden. Deze versterken dan ook het noordwaartse perspectief, die te zien is vanaf de Valkkogerdijk. Schuinrechts is de hemellijn van het oude marktstadje Schagen te bewonderen.
We hopen dat we u voldoende hebben geïnformeerd over de Wielen en de route die u langs deze prachtige natuur brengt. Wij wensen u in ieder geval alvast veel wandelplezier. Klik hier voor nog veel meer informatie wielen bij ons in de buurt.
Voor als u er even tussenuit wilt, genieten van de rustige natuur of van het zonnige strand. Boek nu bij ons uw vakantie of weekendje weg en geniet van al het schoon dat de provincie te bieden heeft.
Het hele jaar door genieten van zee, strand, duinen, dijken en rust.
Recreatiepark De Wielen is een handelsnaam van De Wielen Recreatie B.V. en we zijn aangesloten bij:
